DIŞ TİCARET

Alım ve Satım Acentelik Hizmeti

​

Distribütörlük Anlaşması: Üretici/İhracatçı firma tedarikçi) ile bu firmanın ürünlerinin yurt dışında dağıtımını veya pazarlamasını sağlayacak firma arasında yapılan bir anlaşma türüdür. Esası, tedarikçiden alınan malların anlaşma kuralları çerçevesinde tekrar satılmasıdır.

 

Acentelik Anlaşması: İhracatçı firmanın ticari işlerinin bir kazanç karşılığı firma adına yürütülmesi olarak özetlenebilir. Esası, ihracatçı firmayla yapılan anlaşma çerçevesinde bir hizmet verilmesine dayanır.

 

Genel uygulama çerçevesinde, acente, tedarikçi firmayı bağlayacak anlaşmaları imzalama yetkisine sahiptir. Buna karşın distribütörün yaptığı anlaşmalar tedarikçi firmayı bir yükümlülük altına sokmamaktadır. Bu kapsamda, acentelikte ürün satışı için yapılan sözleşmeler tedarikçi ile müşteri arasında olurken, distribütörler ürün satış anlaşmalarını kendi adlarına yapmaktadır. Genellikle acente, tedarikçi adına yaptığı satış anlaşması kapsamında bir yükümlülük altına girmemektedir. Örneğin; tahsil edilemeyen alacaklara ilişkin riski satıcı, yani tedarikçi firma yüklenmektedir. İhracatçı, satış üzerinden acenteye komisyon ödeme yükümlülüğündedir. Distribütör ise satışı tedarikçiden bağımsız (kendi adına) yapar. Acente kanalıyla yapılan satışlarda fiyat üzerinde kontrol yetkisi varken, distribütör satışlarında tedarikçinin fiyat kontrolü sınırlanabilir. Tedarikçi firma, ülkeye yönelik mevcut/planlanan iş hacmi, fiyat politikası, pazar bilgisi, risk tercihleri ve personel yapısına bağlı olarak kendisine uygun anlaşma türünü belirlemektedir.

 

Acente/distribütörlük sözleşmesinin amacı temel olarak; iki kuruluş arasındaki ilişkiyi tanımlamak, bu ilişkiyi hukuki temellere oturtmak, ticari hedefleri ve çalışma şekillerini belirlemek, çıkabilecek anlaşmazlıkların nasıl çözümlenebileceğini göstermektir.

 

Firmaların taraf olacakları bu türden anlaşmalarda, anlaşmanın tanımı yani yapılan anlaşmanın bir distribütörlük/acentelik anlaşması olduğu belirtilmelidir. Bu anlaşmalar, amaç ve kapsam bakımından, konusu alım-satım olan diğer anlaşmalardan daha detaylı bir düzenleme gerektirdiğinden, anlaşma koşullarının taraflarca titizlikle incelenerek belirlenmesi önerilir. Doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek için anlaşmanın mümkün olduğunca detaylı şekilde yazılı hale getirilmesi önem arz etmektedir.

 

Anlaşma sağlandıktan sonra bağlayıcı bir sözleşme imzalanmadan önce aracının performansını test etmek iyi bir fikir olabilir. Aracının performansından memnun kalınmaması halinde ilişkiyi sona erdirmek daha kolay olacaktır. Bir aracılık sözleşmesi imzalarken aracının ülkesinde yürürlükte olan kanunlar hakkında bilgi edinmek ve bir avukata danışmak faydalı olacaktır. İptal maddelerine karşı özellikle dikkatli olmakta fayda bulunmaktadır. İptalin otuz gün önceden uyarısına ilişkin bir metin yeterlidir. Hiç kimse uyarıdan sonra hasmane olması olası bir distribütör veya acenteye uzun bir dönem yasal olarak bağlı kalmak istemez. Bazı ülkelerde mevzuat gereği sadece siz istediğiniz için dağıtım sözleşmesini iptal edemezsiniz. Yerel yasalar satılmamış malları geri almanızı ve nakliyeyi de geri ödemenizi zorunlu kılabilir. Bir iptal halinde distribütöre yönelik tazminat hükümlerini düzenleyen yerel yasaların önceden gözden geçirilmesi gerekir. Birçok ülkeye dağıtım için tek bir distribütör kullanılıyor ise dağıtım ilişkilerini firmaya en uygun düzenleyen yasalara sahip ülke seçilmelidir. Sözleşmenin bir avukat ya da bir uzman tarafından onaylandıktan sonra imzalanması yararlı olacaktır.

​